Ngày nay, việc sản xuất nước sạch ngày càng gặp khó khăn. Trong tình hình này, nước mưa được coi là một nguồn tài nguyên có thể được thu hồi và xử lý để phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt. Lượng nước mưa thu được có thể được sử dụng làm nước cấp cho những mục đích không yêu cầu tiêu chuẩn nước đầu vào hoặc thông qua quy trình xử lý để đáp ứng yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn nước sinh hoạt.
1. Tại sao cần thu gom nước mưa?
1.1. Ý nghĩa của việc thu gom nước mưa
Hệ thống thu gom nước mưa là một phần không thể thiếu đối với mọi công trình hiện nay. Bất kể là khu văn phòng, khu dân cư hay nhà xưởng công nghiệp, đều cần có hệ thống thu gom nước mưa. Tuy nhiên, hầu hết lượng nước thu gom thường bị bỏ đi mà không được sử dụng.
Việc bổ sung vào nguồn nước dưới đất là cần thiết. Nước dưới đất được coi là nguồn tài nguyên nước dự trữ của quốc gia. Hiện nay, ô nhiễm nguồn nước mặt và ô nhiễm đất đã ảnh hưởng đến chất lượng nước dưới đất. Vì vậy, việc bổ sung nước cho nguồn nước dưới đất được coi là rất quan trọng.
Ngoài ra, nguồn nước mặt hiện nay ngày càng ô nhiễm và hiện tượng hạn mặn cũng ngày càng gia tăng. Vì vậy, nước mưa được coi là một nguồn tài nguyên sạch vô cùng quý giá. Tuy nhiên, do không khí bị ô nhiễm ngày càng nhiều, khi nước mưa rơi xuống, nó sẽ mang theo bụi và vi khuẩn, dẫn đến việc nồng độ chất ô nhiễm trong nước mưa ban đầu rất cao. Để đảm bảo nước hoàn toàn sạch, chúng ta có thể trang bị một hệ thống xử lý nước đạt chuẩn.
2. Ý nghĩa thu gom và tái sử dụng nước mưa
Từ xa xưa, con người đã tận dụng nước mưa để ăn uống và sinh hoạt trong thời gian dài. Nước mưa được thu gom sau khi loại bỏ nước mưa trong 15 phút đầu tiên, lượng nước mưa thu được sau đó có thể tái sử dụng cho một số mục đích sinh hoạt hàng ngày của con người.
Ý nghĩa của hệ thống thu gom nước mưa với cộng đồng:
Nước mưa là nguyên nhân gây ngập ở các đô thị lớn, khi lượng mưa cục bộ lớn và hệ thống cống thoát khu vực không đủ để xử lý, điều này dẫn đến tình trạng ngập úng. Do đó, nước mưa đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng. Việc thu gom nước mưa được coi là một biện pháp để giảm lượng nước tràn ra hệ thống thoát nước, từ đó đóng góp vào việc giảm ngập do mưa trong thành phố.
Ở một số vùng ven biển hoặc nông thôn, khi nguồn nước sạch ngày càng khan hiếm và hiện tượng hạn mặn gia tăng, việc xử lý và tái sử dụng nước mưa cho mục đích sinh hoạt và ăn uống ngày càng trở nên phổ biến và cấp thiết. Việc thu gom và xử lý nước mưa được coi là một giải pháp bền vững về việc giải quyết vấn đề nước.
Ý nghĩa của tái sử dụng nước mưa đối với doanh nghiệp:
Nhiều doanh nghiệp có dây chuyền sản xuất yêu cầu sử dụng một lượng nước sạch lớn, và chi phí cho nước cấp hàng tháng cũng rất cao. Tuy nhiên, nếu tận dụng được nguồn tài nguyên tự nhiên này, doanh nghiệp có thể tiết kiệm được rất nhiều chi phí. Hiện nay, vẫn còn rất nhiều hộ gia đình, cụm dân cư, làng quê,… không có đủ nước sạch để sử dụng. Khi doanh nghiệp tái sử dụng nước mưa, sẽ giúp tiết kiệm nguồn nước chung của cộng đồng, đồng thời nâng cao thương hiệu của doanh nghiệp.
3. Các phương pháp thu gom, lưu trữ và sử dụng nước mưa hiệu quả
3.1. Hệ thống thu gom và xử lý nước mưa thành nước uống
Vào tháng 08/2019, tại Trường Mầm non Phương Canh, Hà Nội đã diễn ra Lễ khánh thành Hệ thống thu gom và xử lý nước mưa thành nước uống do Công ty Lotte tại Hà Nội, Quỹ Phát triển xanh Hàn Quốc và Trường Đại học Quốc gia Seoul đồng tài trợ.
Dây chuyền xử lý nước mưa tái sử dụng để uống trực tiếp (RFD)
Nước mưa được thu gom từ mái nhà, qua hệ thống máng và ống dẫn, đưa vào 4 bể chứa dung tích 4 m3/bể nối tiếp nhau để lưu trữ nước mưa và giảm thiểu lượng cặn bẩn. Trước khi vào các bể chứa, nước mưa được dẫn tới bể xả nước mưa đợt đầu để loại bỏ các cặn cát, lá cây. Thời gian qua bể xả lọc đầu từ 5 – 7 phút trong trường hợp mưa lớn. Sau đó, nước mưa tiếp tục đi qua hệ thống lọc thô và đến bể chứa thứ cấp trước khi đưa tới các điểm sử dụng. Để đảm bảo chất lượng nước đạt tiêu chuẩn, hệ thống lọc nano và đèn diệt khuẩn UV đã được lắp đặt tại mỗi điểm sử dụng.
3.2. Hệ thống thu gom và chống ngập úng đô thị tại Nhật Bản
Ở Tokyo (Nhật Bản), đã xây dựng kênh thoát nước ngầm, được coi như là “ngôi đền chống ngập” nằm ở độ sâu 22 mét dưới lòng đất, có tên đầy đủ là Kênh xả nước ngầm khu vực Đô thị (MAOUDC). Thực tế, bể ngầm này bao gồm một hệ thống đường hầm dài 6,3 km cùng với các buồng hình trụ cao chót vót, có khả năng chứa một lượng nước khổng lồ để giúp Bắc Tokyo không bị ngập lụt.
Tuy nhiên, khi nhìn vào tình hình thực tế ở Việt Nam, nếu mỗi gia đình xây dựng bể ngầm để chứa nước mưa để tái sử dụng hoặc giảm tốc độ dòng chảy trong trường hợp mưa lớn, lượng nước mưa đổ vào nguồn tiếp nhận sẽ không vượt quá khả năng chịu tải, từ đó giảm thiểu tình trạng ngập úng trên toàn bộ đô thị như hiện nay.
Trên đây là một số giải pháp thu gom và sử dụng nước mưa một cách hiệu quả. Việc ứng dụng các phương pháp này sẽ đóng góp vào việc giảm thiểu tình trạng thiếu nước và ô nhiễm môi trường, từ đó tạo ra một môi trường sống bền vững và sạch đẹp hơn cho cộng đồng.
